فرق میان پایان نامه(Thesis) و رساله(Dissertation)

 پایا نامه یک نوع رساله نوشتاری محسوب می‌شود که دانشجویان موضوع بخصوصی را در رابطه با رشته خود برای کسب مدرک پایان نامه ارشد آن را می نویسند. معمولاً هر دانشجو مخصوصاً دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکترا برای به اتمام رساندن پروپوزال دکتری خود الزامی می باشد که یک اثر پژوهشی را ارائه دهند. این اثر در حقیقت خلاصه ای از فعالیت‌های آموزشی تحقیقی آنها برای رساله دکتری به حساب می آید.

در مقاله زير به مبحث تفاوت پايان نامه و رساله مي پردازيم.

 در پایان نامه دانشجویان باید موضوع یا پرسش‌هایی را مورد ارزیابی قرار دهند و از طریق بررسی و ارزیابی یا تجربه های علمی و یا آزمایش به آنها جواب دهند.  به عبارت دیگر پایان نامه ارشد شامل استدلال کردن موضوع، ارائه تحقیق تجربی،  نتایج کارآموزی و یا خلاصه‌ای از درس های آموخته شده در طی تحصیلات دانشجو می باشد که با کمک گرفتن از کارشناسان می توان پروپوزال ارشد را به نگارش و تدوین کرد.  دانشجویان باید به این نکته توجه داشته باشند که پایان نامه ارشد به هیچ عنوان با محتواهای تکراری به در سیستم های آموزشی قرار نمی‌گیرد و کلیه دانشجویان باید به آموزش نگارش پایان نامه ارشد با محتوای به روز بپردازند.

 در بعضی از دانشگاه ها میان رساله و پایان نامه ارشد تفاوتی قائل نمی‌شوند. ولی میان این دو واژه تفاوت هایی موجود می باشد.  معمولا کلمه پایان نامه برای مقطع کارشناسی ارشد و رساله برای مقطع دکترا استفاده می شود.

 ‏phd همان مقطع رساله دکترای تخصصی در علوم متعدد می باشد. شخصی که به این مرحله برسد به درجه ای از فلسفه در علم بخصوص دست پیدا کرده است.

اهمیت پایان نامه در پروپوزال ارشد و دکترا

 دانشجویان فراوان در دانشگاه‌های متعدد به ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا مشغول درس خواندن می‌باشند و هدف  تمام دانشجویان پیشرفت داشتن در تحصیل و کسب درجات علمی بالاتر در دانشگاه‌های معتبر می باشد. ولی رسیدن به موفقیت تحصیلی به راحتی کسب نمی شود  دانشجو باید برای رسیدن به رساله دکترا و داشتن پایان نامه ارشد با کیفیت سعی و تلاش فراوانی داشته باشد.

  یکی از عواملی که برای رسیدن به این موفقیت موثر می باشد پروپوزال ارشد و رساله دکترای دانشجو می باشد. به دلیل اینکه  نمره در این مقطع در سرنوشت دانشجو موثر می باشد و نقش پر اهمیتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان دارد.

اهمیت پایان نامه ارشد یا رساله دکترا به موارد مختلفی بستگی دارد که پر اهمیت ترین آن این می‌باشد که دانشجو از واقعیتی برای اطرافیان خبر بدهد که از قبل نسبت به آن اطمینان نداشته است.  این واقعیت می تواند با میل دانشجو مطابقت داشته باشد یا  نداشته باشد. به بیان دیگر باید گفت پایان نامه ارشد یا رساله دکترا  یک پژوهش،  تجزیه و ثبت حقیقی و منظم مشاهدات ارزیابی شده ای می باشد که به پیشرفت نظریه ها و اصول و قواعد جدید می انجامد.

خصوصیات پایان نامه ارشد

 پایان نامه ارشد دارای خصوصیاتی می باشند که می توان به موارد زیر اشاره داشت:

–  پایان نامه یا پروپوزال ارشد نخستین تجربه رسمی دانشجویان در پژوهش‌های دانشگاهی محسوب می شود.  دانشجو به وسیله آن می تواند با کوشش تحقیقی و کلیت مورد احتیاج در پژوهش آشنایی پیدا کند تا مقدمه ای برای کار پژوهشی پروپوزال دکترای خود باشد.

–  پروپوزال ارشد یا پایان نامه می تواند دانشجو را در رابطه با  موضوعات حرفه ای توانمند سازد.

–  پایان نامه ارشد  می‌تواند یک واحد پر اهمیت پژوهش پیشرفته محسوب شود.

تفاوت میان رساله دکترا با پایان نامه ارشد

 رساله دکترا و پایان نامه ارشد دارای تفاوت هایی می باشند که می توان به موارد زیر اشاره داشت:

–  روش نگارش محتوا در دانشگاه‌های متعدد:

 آموزش نگارش پایان نامه ارشد به معنی به اشتراک گذاشتن نتایج پژوهش صورت گرفته از طریق دانشجو با سایر پژوهشگران در سراسر دنیا می باشد. البته این پژوهش و  پروپوزال ارشد می تواند انواع متعددی داشته باشد که شامل:  بنیادی و کاربردی،  علمی از لحاظ نتیجه گیری و هدف،  تاریخچه،  تجربی از لحاظ شیوه انجام تحقیق می باشد. لازم به ذکر است که انتخاب نوع پژوهش و پروپوزال ارشد تنها قسمت کوچکی از داستان آموزش نگارش پروپوزال ارشد محسوب می شود و تا آخر این راه قدم های فراوان دیگری هم موجود می باشد تا با استفاده از آن بتوان اطلاعات فراوانی را به دست آورد.

–  به روز بودن پژوهش های صورت گرفته در پروپوزال دکتری

 یکی از قسمت هایی که در پروپوزال دکترا باید دانشجو با کمک استاد راهنمای خود انجام دهد جنبه به روز بودن پژوهش می باشد. به شکل کلی به روز بودن پژوهش از چند زاویه قابل بررسی و ارزیابی می باشد که شامل موارد زیر می شود:

۱.  از نظر موضوع: بدین معنا که دانشجو قصد دارد بر روی موضوع  بخصوصی به تحقیق بپردازد که تاکنون شخصی به آن نپرداخته است. معمولا پروپوزال ارشد اینگونه نوآوری را ندارد. اگر موضوع دانشجو دارای چنین خصوصیاتی بود باید در بخش نوآوری بدین شکل بیان کند:  ارزیابی ارتباط میان…… و..‌.‌….  برای نخستین بار.

۲.  از نظر به روز بودن در داخل کشور:  بعضی اوقات موضوعی در خارج از کشور بر روی آن تحقیق شده ولی در داخل کشور هنوز فردی به تحقیق بر روی آن نپرداخته است.  بسیار کم اتفاق می‌افتد که پروپوزال های ارشد دارای چنین خصوصیاتی باشد. اما اگر موضوع دانشجو دارای چنین ویژگی هایی بود باید در قسمت نوآوری اینگونه بیان کند: ارزیابی ارتباط میان…… و…‌‌…  برای نخستین بار در ایران.

۳.  از نظر به‌روز بودن در جامعه مورد ارزیابی و بررسی: برخی اوقات موضوعی که در داخل کشور بر روی آن پرداخته شده ولی برای نخستین بار در جامعه انجام می شود. اکثر پروپوزال های ارشد در این گروه قرار دارند.  دانشجو باید در قسمت نوآوری پژوهش به طور مثال این گونه بیان کند:  ارزیابی ارتباط میان….. و……..  برای نخستین‌بار در نهاد…..

۴.  به روز بودن از نظر شیوه های تحقیق:  برخی اوقات پژوهشگر برای انجام پژوهش جهت پروپوزال ارشد از شیوه ای استفاده می کنند که تا به امروز پژوهشگری برای تحقیق بر روی متغیر های مد نظر خود از این شیوه استفاده نکرده است.

۵.  به روز بودن از نظر مدل مفهومی بهره گیری شده:  بدین معنا می باشد که پژوهشگر در برای انجام تحقیق خود جهت پروپوزال ارشد از طرحی متفاوت با الگویی که تا به امروز توسط پژوهشگران دیگر بهره‌گیری شده است استفاده می کند.

–  حجم فراوان این پژوهش ها در  رساله دکترا

 رساله‌های دکترا  نسبت به پروپوزال ارشد مفصل تر می باشد.  در رساله‌های دکترا در قسمت ها با توضیحات فراوانی همراه می باشد همینطور در رشته‌های متعدد برخی اوقات احتیاج به ارائه ایده تازه می باشد.

– حضور تفکرات خود محقق در رساله دکترا برجسته می باشد:

 در رساله دکترا از دانشجو توقع دارند که علاوه بر اینکه باید تحقیق او دارای اصالت و نوآوری باشد بلکه باید تفکرات و تجزیه و تحلیل های خود را در رابطه با هرگونه اطلاعات جمع آوری شده بازگو کند. در حقیقت حضور تفکرات محقق در پروپوزال دکترا برجسته می باشد. در رساله دکترا محقق باید بتواند نظریه های تازه یا تایید کننده نظریات قبل از آن را فراهم کند.

 تفاوت در نوع پروپوزال نشان داده شود:

 از جمله فرق هایی که در مقطع ارشد و دکترا موجود می باشد تفاوت در نوع پروپوزال آنها محسوب می شود. پروپوزال دکترا به صورت مفصل تر می باشد به دلیل اینکه باید توضیح و توصیف بهتری از آن چیزی که قرار است رخ دهد ارائه شود. ولی پروپوزال ارشد به صورت خلاصه تر و فقط موارد ضروری در آن بازگو می شود.